O Jonathan Swift γιὰ τὴν πολιτικὴ ψευδολογία καὶ τοὺς πολιτικούς!

 Ὁ Τζόναθαν Σουὶφτ (Jonathan Swift, Δουβλίνο,1667-1745) ἦταν Βρετανὸς σατιρικὸς συγγραφέας, στοχαστὴς καὶ ἱερέας τῆς ἀγγλικανικῆς ἐκκλησίας. Ἔγραψε σάτιρες, δοκίμια, θρησκευτικὰ ἔργα, ποιήματα, ἄρθρα, ἐπιστολὲς κ.λπ. ἐνῷ ἀσχολήθηκε καὶ μὲ τὴν πολιτική. Ἔγινε πασίγνωστος γιὰ τὸ περίφημο μυθιστόρημα φαντασίας «Τὰ Ταξίδια τοῦ Γκιούλιβερ» (1726), μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο σατιρίζει τοὺς διεφθαρμένους πολιτικούς, τοὺς αὐλικοὺς κόλακες, τὸ δικαστικὸ σύστημα καὶ ἐν γένει τὶς παθογένειες τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας. Τὸ ἔργο θεωρεῖται ὡς ἕνα ἀπὸ τὰ πλέον ἀναγνωρισμένα κλασικὰ τῆς ἀγγλικῆς λογοτεχνίας ἐνῷ ὁ συγγραφέας του ὡς ὁ σημαντικότερος σατιρικὸς πεζογράφος στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα μὲ τεράστια λογοτεχνικὴ ἐπιρροὴ σὲ μεταγενέστερους συγγραφεῖς. Στὸ παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ἐν λόγῳ πεζογράφημα ὁ Σουὶφτ σατιρίζει τοὺς ὑπουργοὺς τῆς κυβέρνησης τῆς ἐποχῆς του: 

«Ὁ ὑπουργὸς τοῦ κράτους εἶναι ἕνα πλάσμα ἀπαλλαγμένο ἀπὸ χαρὰ καὶ λύπη, ἀγάπη καὶ μῖσος, οἶκτο καὶ θυμό. Δὲν ἔχει ἄλλα πάθη ἐκτὸς ἀπὸ τὸν πλοῦτο, τὴν ἐξουσία καὶ τοὺς τίτλους. Χρησιμοποιεῖ τὰ λόγια του γιὰ νὰ ἐκφράσει ὁτιδήποτε ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχει στὸ μυαλό του. Ποτὲ δὲν λέει τὴν ἀλήθεια, ἐκτὸς ἂν πρέπει νὰ τὴ θεωρήσει ὡς ψέμα. Οἱ ὑπουργοὶ ἀριστεύουν στὰ τρία βασικὰ συστατικά: αὐθάδεια, ψευτιὰ καὶ δωροδοκία». 

Καθώς, ὡς γνωστό, πολλοὶ ἀπὸ τοὺς πολιτικοὺς ἐπαγγέλλονται τὴ δικηγορία, ἰδοὺ τί γράφει ὁ Σουὶφτ γιὰ τοὺς δικηγόρους: «...Οἱ δικηγόροι ἀποφεύγουν νὰ μποῦν στὴν οὐσία τῆς ὑπόθεσης. Εἶναι φωνακλᾶδες, ἐπιθετικοὶ καὶ κουραστικοὶ καὶ ἀσχολοῦνται μὲ ὅλα τὰ ἄλλα περιστατικὰ ποὺ δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὸ θέμα. Αὐτὴ ἡ φάρα ἔχει δική της διάλεκτο ποὺ κανένας θνητὸς δὲν τοὺς καταλαβαίνει. Συγχέουν τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ ψέμα καὶ τὸ δίκαιο μὲ τὸ ἄδικο, καὶ ἔτσι χρειάζονται 30 χρόνια γιὰ νὰ ἀποφασίσουν ἂν τὸ χωράφι ποὺ βρῆκα ἀπὸ τὸν προπάππο μου, ἐδῶ καὶ ἕξι γενιές, ἀνήκει σὲ μένα ἢ σὲ κάποιον ξένο ποὺ ζοῦσε 500 χιλιόμετρα μακριά...» 

Στὴν πραγματεία τοῦ «Ἡ Τέχνη τῆς πολιτικῆς ψευδολογίας» (1712), ὁ Τζόναθαν Σουὶφτ ἰσχυρίζεται ὅτι στὴν πολιτικὴ ὑπάρχουν τριῶν εἰδῶν ψεύδη: τὰ συκοφαντικά, τὰ αὐξητικά, καὶ τὰ μεταθετικά. Τὸ συκοφαντικὸ ψεῦδος εἶναι αὐτὸ ποὺ συκοφαντεῖ, δυσφημεῖ, μειώνει, κακολογεῖ μὲ σκοπὸ νὰ ἀφαιρέσει ἀπὸ κάποιο σπουδαῖο πρόσωπο τὴν ὑπόληψη ποὺ διατηρεῖ. Τὸ αὐξητικὸ ψεῦδος ἀποδίδει σὲ ἕνα σπουδαῖο πρόσωπο μεγαλύτερη ἀξία καὶ φήμη ἀπὸ ἐκεῖνες ποὺ τοῦ ἀναλογοῦν. Τέλος, τὸ μεταθετικὸ ψεῦδος εἶναι ἐκεῖνο ποὺ μεταθέτει τὶς καλὲς ἢ τὶς κακὲς πράξεις ἑνὸς ἀνθρώπου σὲ κάποιον ἄλλον. 

Στὴν ἴδια πραγματεία ὁ Σουὶφτ βάλει κατὰ τῶν πολιτικῶν ἀπατεώνων τῆς Μ. Βρετανίας τῆς ἐποχῆς του: 

«Λαμβάνοντας ὑπόψη τὴ φυσικὴ τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ψεύδεται καὶ τὴν τάση τοῦ πλήθους νὰ πιστεύει, ὁμολογῶ ὅτι δὲν γνωρίζω πὼς νὰ χειριστῶ τὸ χιλιοειπωμένο ρητὸ ποὺ μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι στὸ τέλος ἡ ἀλήθεια θὰ λάμψει. Τὸ νησί μας μέσα στὰ τελευταῖα εἴκοσι περίπου χρόνια ἔχει σηκώσει τὸ βάρος συμβούλων καὶ ἀνθρώπων ποὺ οἱ ἀρχὲς καὶ τὰ συμφέροντά τους ἀπέβλεπαν στὴν ἐξαχρείωση τῶν ἠθῶν μας, στὴν τύφλωση τῆς ἀντίληψής μας, στὴν ἐξάντληση τοῦ πλούτου μας, στὴν καταστροφὴ τῆς συγκρότησής μας, μέχρι νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς». 

Παῦλος Γκάσταρης 

ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 

https://xrisiavgi.com/2025/08/26/21/167949/